ျပင္ပေရာက္ အတြင္းပစၥည္း

 
လူဆိုတာကလည္း အခက္သား။ ခႏၶာဝန္ကလည္း ေလးလံလွသကိုး။ အဝင္ကိစၥ အစားအေသာက္ အတြက္ ျပႆနာ ျဖစ္ရသလို၊ အထြက္ကိစၥ ဆီး၊ ဝမ္း ေတြမွာလည္း ဒုကၡက ႀကီးလွေပရဲ႕။ အဲဒီမွာ က်င္ႀကီး ေခၚတဲ့ ဝမ္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အယူအဆေတြ၊ ယံုၾကည္တာေတြ ကလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိၾကျပန္ ပါတယ္။ ေဆးပညာအရ သိျမင္မႈ မရွိရင္ ထင္ရာနဲ႔ အယူလြဲေနၾက၊ အျငင္းအခုန္ ျဖစ္ၾကရ ျပန္ပါတယ္။ အဲဒီ ဝမ္းနဲ႔ ပတ္သက္တာေလးေတြ ဗဟုသုတ ေျပာခ်င္တာပါ။ ရြံတတ္သူေတြ စားေနေသာက္ေနတုန္း မဖတ္ၾကနဲ႔ေပါ့။

မစင္ရဲ႕ပံုသဏၭာန္
 တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဝမ္းသြားရင္ အီးတံုးေလးက ေကြးေကြးမွ ပံုမွန္လို႔ ထင္ၾကေလရဲ႕။ တကယ္ေတာ့လည္း ဝမ္းဆိုတာ ပံုေသ သဏၭာန္ မရွိပါဘူး။ ေႁမြနဲ႔တူသလို၊ ဝက္အူေခ်ာင္းနဲ႔လည္း တူမွာေပါ့။ စားထားတဲ့ အစာမွာ ပါတဲ့အမွ်င္ဓာတ္၊ ေရ စတာေတြ ပါဝင္တဲ့ပမာဏနဲ႔ အူမႀကီးက အစာေဟာင္းေတြ ဘယ္ေလာက္ျမန္ျမန္ စြန္႔ထုတ္သလဲ ဆိုတာေတြေပၚ မူတည္တာပါ။ တခုေတာ့ သတိထားရမွာက ဝမ္းရဲ႕ ပံုသဏၭာန္က သြားလိုက္တိုင္းမွာ ပါးပါး ေသးေသး ခဲတံ ေခ်ာင္းေလး ေလာက္သာ ရက္သတၱပတ္ မ်ားလာၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္း ျပႆနာ တခုခုရွိေနၿပီ ဆိုတာပါ။
 တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေန႔စဥ္

၀မ္းမမွန္တာ ဒုကၡေပးသလား
ဝမ္းမသြားရင္ အဆိပ္အေတာက္ေတြ ကိုယ္ထဲမွာ စုလာမယ္လို႔ ထင္ၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါကို အစြဲျဖစ္ၿပီး ဝမ္းႏုတ္ေဆး အၿမဲစားတာ၊ ဝမ္းခ်ဴတာေတြ လုပ္ေနမွသာ ဒုကၡေပးတာပါ။ အမွန္ေတာ့ အူမႀကီးက ဘက္တီးရီးယား ေရာဂါပိုးေတြကို တိုက္ခိုက္သလို၊ အဆိပ္အေတာက္ေတြ ပံုမွန္ ဖယ္ရွားေပးႏိုင္စြမ္း ပါတယ္။ တပတ္လံုးေနမွ ၃ ခါနဲ႔ေအာက္ ဝမ္းသြားရင္ေတာ့ ဝမ္းခ်ဳပ္တယ္ ေခၚတာေပါ့။ အဲဒီလို ႀကိမ္ေရ အရမ္းနည္းၿပီး ဝမ္းသြားတဲ့အခါ နာက်င္တာ၊ ခက္ခဲတာေတြ ရွိရင္ေတာ့ ျပႆနာ တခုခုလို႔ မွတ္ယူပါ။

၀မ္းခ်ဳပ္ရင္ ေခါင္းမူးတတ္သလား
သိပ္မဆိုင္ဘူး မထင္ပါနဲ႔။ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဝမ္းခ်ဳပ္လို႔ အီးတံုးႀကီးႀကီး ညႇစ္ပါရတဲ့အခါ ဦးေႏွာက္ထဲက အာ႐ံုေၾကာ တခုျဖစ္တဲ့ Vagus nerve ကို ႏိႈးဆြေပးပါတယ္။ အဲဒါက ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းက်၊ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ေတြက် ျဖစ္တာမို႔ မူးတာ၊ ေဝတာေတြ ျဖစ္ေစပါတယ္။

စားလိုက္တဲ့ အစာက စြန္႔ထုတ္ဖို႔ ဘယ္ေလာက္ၾကသလဲ

အစာေခ်တယ္ ဆိုတာက ခပ္ျဖည္းျဖည္း ျဖစ္စဥ္ပါ။ ေခ်တယ္၊ စုပ္ယူတယ္၊ စြန္႔ထုတ္တယ္ ဆိုၿပီး အဆင့္ဆင့္ သြားတာကိုး။ ပံုမွန္ဆိုရင္ ၁ ရက္ ကေန ၃ ရက္အထိ ၾကာတတ္ပါတယ္။ ဝမ္းအျဖစ္ မေျပာင္းမီ တရက္ ကေန စတင္လိုက္တာ လံုးလံုးလ်ားလ်ား မစင္အျဖစ္ ကုန္စင္စြန္႔ထုတ္ဖို႔က ၃ ရက္အထိ ၾကာတာပါ။ ဝမ္းေလွ်ာေရာဂါပိုးေတြ ဝင္လာရင္ေတာ့ အဲဒီ အစီအစဥ္ေတြပ်က္ၿပီး အလ်င္စလို ထြက္လာတာေပါ့။ အဲဒီအခါ ေရနဲ႔ အာဟာရေတြပါ စုပ္ယူႏိုင္စြမ္း မရွိေတာ့တာမို႔ ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္၊ အာဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့ ဆိုတာေတြျဖစ္လာတာပါ။

အီးတံုး ေရေပၚ ေပၚတာ ဘာေၾကာင့္လဲ
တခ်ိဳ႕ကေတာ့ မသိဖာသာ၊ တခ်ိဳ႕ေတာ့ သိခ်င္မွာပါ။ အူလမ္းေၾကာင္း ေအာက္ပိုင္းမွာ ေခ်ခ်က္ၿပီး အစာေတြက ဟိုက္ဒ႐ိုဂ်င္ ဒါမွမဟုတ္ မီသိန္း ဓာတ္ေငြ႔ေတြ ျဖစ္ေစပါတယ္။ အဲဒီ ဓာတ္ေငြ႔ေတြက သိပ္သည္းဆ ေလ်ာ့ေစတာမို႔ အီးတံုးေရေပၚ ျဖစ္ရတာေပါ့။ ဒါက ပံုမွန္ျဖစ္တတ္တာမို႔ စိုးရိမ္စရာ မရွိပါဘူး။ တခုေတာ့ သတိျပဳၿပီး ဆရာဝန္ကို ျပသရမွာက သြားလိုက္သမွ် မစင္ေတြ ေရေပၚေနတာ ရက္သတၱ ၂ ပတ္ ဆက္တိုက္ ေက်ာ္လာၿပီဆိုရင္ အူမႀကီးနဲ႔ အစာလမ္းေၾကာင္း ျပႆနာ တခုခု ရွိလို႔ပါ။

ညိဳေခ်ာေလးမွ က်န္းမာတာလား
ေျပာသံ ၾကားဖူးလို႔ပါ။ ဝမ္းအေရာင္က ညိဳေနမွ က်န္းမာေရး ေကာင္းတဲ့ လကၡဏာဆိုတဲ့ အစြဲတခုေပါ့။ မဟုတ္ရပါဘူး။ ပံုမွန္ဝမ္း အေရာင္က အဝါ၊ အစိမ္း၊ အညိဳ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဝမ္းအေရာင္က ေသာက္ေနတဲ့ေဆး၊ စားေနတဲ့ အစာေတြ ေပၚလည္း မူတည္တာပါ။ ခရမ္းခ်ဥ္သီးလို အသီးေတြက ဝမ္းေရာင္ နီေစသလို ဟင္းႏုႏြယ္လို အစိမ္းေရာင္ အရြက္ေတြက ဝမ္းအေရာင္ စိမ္းေစပါတယ္။ စပ်စ္သီးလိုမ်ိဳး က်ျပန္ေတာ့ မည္းေနတတ္ျပန္ပါတယ္။ အူတြင္းမွာ ေသြး ယိုစိမ့္တာေတြက ဝမ္းအေရာင္ မည္းေစ၊ နီေစတာ ရွိတတ္သလို အသည္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါေတြမွာ ျဖဴေရာ္ေရာ္ ဒါမွ မဟုတ္ မီးခိုးေရာင္ ျဖစ္တတ္ျပန္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ဝမ္းေလွ်ာတာက်ေတာ ့ အစိမ္းေရာင္ေတြမို႔ ခ်ီးစိမ္းပန္းတယ္ ေျပာၾကျပန္ေရာ မဟုတ္လား။

၀မ္းမည္းမည္းေတြ အၿမဲသြားေနရင္ ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲ
ေဆးခန္း၊ ေဆး႐ံု သြားသင့္ပါၿပီ။ ကပ္ေစးေစး၊ မည္းပ်စ္ပ်စ္ ဝမ္းေတြက အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ေသြးယိုစိမ့္တဲ့ လကၡဏာမို႔ ပါပဲ။ ေသြးေတြက အစာေခ်ခ်က္ၿပီး မည္းသြားတာပါ။ တခ်ိဳ႕ သံဓာတ္ပါတဲ့ အားေဆးေတြ ေသာက္ေနရင္ လည္း ဝမ္းမည္းတာကိုေတာ့ သိထားရပါလိမ့္မယ္။ ဆရာဝန္ကို ပံုမွန္ ေသာက္ေနတဲ့ေဆး၊ စားတဲ့ အစားအေသာက္ ေတြေတာ့ ေျပာျပမွ အေထာက္အကူ ပိုျဖစ္မွာပါ။

 လူတေယာက္က ပ်မ္းမွ် တေန႔ ေလ ဘယ္ႏွႀကိမ္ေလာက္ လည္တယ္ ထင္ပါသလဲ
ဒါလည္း စိတ္ဝင္စားစရာပါ။ သတိထားၿပီး ႏွာေခါင္းေလး စြင့္ၾကည့္ပါလား။ တေန႔မွာ ၁၄ ႀကိမ္ေလာက္ ပံုမွန္ ေလလည္တတ္ ပါသတဲ့။ စားရင္းေသာက္ရင္း မ်ိဳခ်လိုက္တဲ့ အေငြ႔ေတြ ဒါမွမဟုတ္ အစာမေက်ညက္တဲ့ ကာဘိုဟိုက္ဒရိတ္ ေတြက ေလလည္တာ ပါ။ တေနကုန္ တေနခမ္း ေလလည္ေနရင္ေတာ့ မဟုတ္ေတာ့ဘူးေပါ့။ အဲဒါက အစာလမ္းေၾကာင္းမွာ ျပႆနာ တခုခု ရွိေနႏိုင္လို႔ပါ။

က်န္းမာလတ္ဆတ္တဲ့ အစာေတြ စားရင္ မစင္နံ႔က ေမြးသလား
အဲဒီလိုေတာ့ မထင္နဲ႔ေပါ့။ မလိုလားအပ္တာေတြ (မေက်ညက္တဲ့ အစာေတြ၊ ဓာတ္ေငြ႔ေတြ၊ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ၊ ေရနဲ႔ ဆားေတြ) ပါဝင္ေနတဲ့ အဲဒီ ပစၥည္းက ဘယ္လိုမွ ေမႊးပ်ံ႕မေနႏိုင္ပါဘူး။ မစင္မွာပါတဲ့ ဘက္တီးရီးယားပိုး အမ်ားစု ကေတာ့ အစာခ်က္ဖို႔ ကူညီတဲ့ပိုးေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ အျပင္ေရာက္လာရင္ေတာ့ အႏၲရာယ္ရွိတာပါပဲ။

ဇီးသီး စားတာ ေကာင္းသလား
အမွ်င္ဓာတ္ ပါဝင္မႈမ်ားတ့ဲ အသီး၊ အရြက္ေတြ အားလံုး စားတာေကာင္းပါတယ္။ ဇီးသီး၊ အထူးသျဖင့္ ဇီးသီးေျခာက္ ကေတာ့ အူေတြလႈပ္ရွားမႈကို ပံုမွန္ျဖစ္ေအာင္ အားေပးပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သူ႔မွာ အမ်ားအျပားပါဝင္တဲ့ Sorbitol ဆိုတဲ့ သဘာဝ သၾကားဓာတ္ ကလည္း ဝမ္းႏုတ္ေဆးသဖြယ္ အသံုးတည့္ပါသတဲ့။ တျခား အမွ်င္ဓာတ္ပါဝင္တဲ့ ေဆးဝါး ေတြထက္ ဇီးသီးေျခာက္က ပိုေကာင္းတယ္လို႔ သုေတသနျပဳခ်က္ေတြက ဆိုပါတယ္။

မစင္မွာ ေတြ႔ရတဲ့ ေသြးအစအန ေတြက ဘာေျပာသလဲ
မစင္မွာ၊ ဒါမွမဟုတ္ သန္႔စင္လိုက္တဲ့ တစ္ရႉးမွာ ေသြးအစအန ေတြ႔ရင္ေတာ့ လိပ္ေခါင္းကို စဥ္းစားရမွာပါ။ စအိုနား တဝိုက္က ေသြးေၾကာေလးေတြ ေရာင္ေနတာကို ညႇစ္ၿပီးတြန္းလိုက္လို႔ ကြဲရွၿပီး ေသြးထြက္တဲ့ သေဘာေပါ့။ ရံဖန္ရံခါ ဝမ္းအရမ္းခ်ဳပ္လို႔ အီးတံုးႀကီးရင္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အီးကုန္းစကၠဴ ၾကမ္းရင္လည္း ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ အျဖစ္ မ်ားေနရင္ေတာ့ ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။

မစင္ အစားထိုး ကုၾကမလား
ေခတ္ႀကီးက တိုးတက္လာေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္တာ ဘာမွ မရွိ ဆိုသေလာက္ပါပဲ။ တခ်ိဳ႕ရဲ႕ အူမႀကီးေတြမွာ မေကာင္းတဲ့ ဘက္တီးရီးယား Clostridium difficile (C.diff) ဆိုတာက ဒုကၡေပးတတ္လို႔ က်န္းမာေနသူရဲ႕ မစင္ထဲက ေကာင္းတဲ့ ဘက္တီးရီးယားေတြနဲ႔ ဖယ္ရွားတိုက္ထုတ္ ရပါသတဲ့။ အီအီး အလႉေပးသူနဲ႔ အလႉခံသူကေတာ့ ဗီဇ သဘာဝေတြ အေတာ္ေလး ကိုက္ညီမႈ ရွိမွ ျဖစ္တာမို႔ စစ္ေဆးစမ္းသပ္မႈေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ရပါသတဲ့။ ၿပီးရင္ လႉထားတဲ့ မစင္ကို အလႉခံသူရဲ႕ အူမႀကီးထဲ ထိုးသြင္းၿပီး ေကာင္းတဲ့ ဘက္တီးရီးယားေတြ ေပါက္ဖြားေစတဲ့ နည္းပါ။ ဒီမွာသာ ဒီနည္းလုပ္ဖို႔ အဆင္ေျပတဲ့ အခ်ိန္က်ရင္ ပရဟိတ မစင္ဒါန အဖြဲ႔ေတြ ေပါေပါေလာေလာ ေပၚေပါက္လာႏိုင္မယ္ ေမွ်ာ္လင့္ရပါရဲ႕။

အခုေျပာခဲ့သေလာက္ ဆိုရင္ျဖင့္ ကိုယ့္ရဲ႕ ေန႔စဥ္ထြက္ကုန္ မစင္ က်င္ႀကီးနဲ႔ ပတ္သက္ရာေလးေတြ ဝိုင္းဖြဲ႔ၿပီး ၿမိန္ေရယွက္ေရ ေျပာခြင့္ရၾကၿပီလို႔ ယံုၾကည္မိပါရဲ႕။ လူဆိုတာ ကိုယ့္ပစၥည္း အေၾကာင္းေတာ့ ကိုယ္သိသင့္တယ္ မဟုတ္ပါလား။ ။
irrawaddy