ငလ်င္ လႈပ္ရင္................

အခုအခ်ိန္မွာ...သဘာ၀ေဘးအႏ ၱရာယ္ ေတြဟာ ေနရာတိုင္းမွာ ျဖစ္ေပၚေနၾကတာကို စာဖတ္သူတိုင္း သိရွိၾကမွာပါ.....

တကယ့္ကိုယ္ေတြ႕ၾကဳံလာတဲ့ အခ်ိန္....ပ်ာယာမခတ္ ပဲ လုပ္ေဆာင္သင့္ သည္မ်ားကိုအခ်ိန္မီွ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႕အတြက္ ဒီေဆာင္းပါးေလး ကို ျပန္လည္ေ၀မွ်လိုက္ပါတယ္........

- ငလ်င္ လႈပ္ရင္ စားပြဲ ေအာက္ မွာ ေနပါတို႔၊ တံခါး က်ည္းေဘာင္ ေအာက္ မွာ ေနပါတို႔ အစရွိသျဖင့္အရပ္ေျပာ စကားေတြရွိၾကတာကို ၾကားဖူး ၾကမွာပါ။ အဲဒါေတြ အားလံုးကို ေခါင္းထဲက ထုတ္ပစ္ လိုက္ပါေတာ့။ အခု ေဆာင္းပါး ကို ဖတ္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ စာဖတ္ ပရိသတ္ ေတြရဲ႕ အေတြး အေခၚ ေပာာင္း သြား ႏိုင္ၿပီး တစ္ေန႔ေန႔မွာ သင္တို႔ရဲ႔ အသက္ေတြကို ကယ္တင္ႏိုင္ဖို႔ အေထာက္ အကူျဖစ္ ပါလိမ့္မယ္။ (Doug Copp ၏ "The Triangle of life ေဆာင္းပါး ကုိ ဘာသာျပန္ဆုိပါသည္။)

ကြ်န္ေတာ့္နာမည္ကေဒါက္ဂ္ ေကာ့ပ္ပါ။ ကြ်န္ေတာ္ဟာ ကမၻာေပၚမွာ အေတြ႕ အႀကံဳ အရင့္ဆံုး ကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႕အစည္းျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကယ္ဆယ္ေရး အဖြဲ႕ ARTI ရဲ႕ကယ္ဆယ္ေရး အႀကီး အကဲႏွင့္ သဘာဝ ေဘး အႏၱရာယ္ စီခံခန္႔ခြဲ ေရးမွဴး ရာထူးကို ရရွိထား သူပါ။

ကြ်န္ေတာ္ဟာ ၿပိဳက်ေနတဲ့ အေဆာက္အအံု (၈၇၅)ခုထဲကို တြားသြား ဝင္ေရာက္ ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ကမၻာ့ ႏိုင္ငံေပါင္း(၆၀)ေက်ာ္က ကယ္ဆယ္ ေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ တြဲဖက္လုပ္ ေဆာင္ခဲ့ဖူးၿပီး အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ ဆိုရင္ ကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႕ေတြကို ေတာင္ တည္ေထာင္ေပးခဲ့ဖူးပါတယ္။

၁၉၈၅ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ ကမၻာေပၚ မွာျဖစ္ပ်က္သမွ် အႀကီးစား သဘာဝ ေဘး အႏၱရာယ္တိုင္းမွာ ဝင္ေရာက္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ဖူး ပါတယ္။ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္၊ မကၠဆီကိုစီးတီး ငလ်င္ျဖစ္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ကြ်န္ေတာ္ ေက်ာင္း တစ္ေက်ာင္း ထဲကို အရင္ဆံုး တြားသြားဝင္ေရာက္တဲ့အခါမွာ ေက်ာင္းသား ကေလးငယ္ အားလံုး သူတို႔ေတြရဲ႕ စာသင္စားပြဲေတြေအာက္ မွာရွိေနတဲ့ ျမင္ကြင္းပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ကေလးေတြအားလံုး အ႐ိုးေတြ စိစိ ညက္ညက္ေၾကတဲ့အထိ ပိမိေနၾက တာကို စိတ္မခ်မ္း ေျမ့ဖြယ္ျမင္ေတြ႕ ခဲ့ရပါတယ္။

တကယ္လို႔သာ ကေလး ငယ္ေတြဟာ အခန္းအလယ္ေလွ်ာက္ လမ္းထဲက သူတို႕ေတြရဲ႕စာသင္ခံု ေတြနဲ႕ ေဘးကပ္လ်က္လဲေလ်ာင္း ေနခဲ့ၾကမယ္ ဆိုရင္ေတာင္ အသက္ဆံုး႐ံႈးခ်င္မွ ဆံုး႐ံႈးၾကရမွာပါ။

အရွင္းဆံုးေျပာပါမယ္။

အ ေဆာက္အအံုတစ္ခု ၿပိဳက်တဲ့အခါ မ်က္ႏွာၾကက္ေတြရဲ႕အေလးခ်ိန္ဟာ ပရိေဘာဂေတြရဲ႕ အေပၚတည့္တည့္ကို သက္ေရာက္တာေၾကာင့္ ေအာက္ တည့္တည့္ မွာရွိတဲ့ အရာဝတၳဳ အားလံုး ေၾကမြသြားၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအပ်က္အစီးပံုရဲ႕ေဘးေန ရာေလးေတြကေတာ့ ဂလိုင္မ်ားအ ျဖစ္က်န္ခဲ့ ပါတယ္။ အဲဒီေနရာလြတ္ ကို ကြ်န္ေတာ္က "အသက္ကယ္ႀတိဂံ" လို႔ အမည္ေပးထားပါတယ္။

အရာဝတၳဳတစ္ခုဟာႀကီးမား ေတာင့္တင္းေလ ပိုမိုခိုင္ခံ့ေလ ျဖစ္လို႔ သူတို႔ရဲ႕ေဘးက ကြက္လပ္ဟာလည္းပိုၿပီးႀကီးမားႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ လူသားေတြအေနနဲ႔ အဲဒီေနရာလြတ္ ထဲမွာ ေဘးမသီ ရန္မခေန ထိုင္ႏိုင္ဖို႔

အခြင့္သာသြားေစပါတယ္။

ငလ်င္ ေၾကာင့္ၿပိဳပ်က္ေနတဲ့ အေဆာက္ အအံုပံုေတြကို တီဗြီမွာ ေတြ႕ရတဲ့အခါအသက္ကယ္ႀတိဂံေတြ ကို လိုက္ၿပီး ေရတြက္ၾကည့္ပါ။ ၿပိဳပ်က္ ေနတဲ့ အေဆာက္ အအံုတစ္ခု အထဲမွာ အေတြ႕ရအမ်ားဆံုး ဂ်ီဩေမႀတီ ပံုသဏၭာန္ကေတာ့ ႀတိဂံျဖစ္ၿပီး ေနရာ တကာမွာ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။

ေဘးရန္ကင္းဖုိ႔ လက္တုိ႔ အညြန္း

၁။ ငလ်င္လႈပ္လို႔ အေဆာက္အအံု တစ္ခုၿပိဳေတာ့မလို ဟန္ျပင္ေနရင္ လူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ တစ္ခုခု ေအာက္ထဲ ဝင္ပုန္းဖို႔ေလာက္ပဲ သိၾကလို႔ အေဆာက္အအံုပိေသ ၾကရပါတယ္။ စာေရးစားပြဲေတြ၊ ကား ေတြအစရွိတဲ့ အရာေတြေအာက္ဝင္ ပုန္းသူေတြဟာ အျဖစ္ဆိုးနဲ႔ ႀကံဳေတြ႕ ၾကရပါတယ္။

၂။ ေခြးေတြေၾကာင္ေတြနဲ႔ကေလးငယ္ ေတြဟာ သေႏၶသားေလာင္းပံုစံ အတိုင္း ေခြအိပ္ေလ့ရွိတာကို ျမင္ဖူး ၾကမွာပါ။ ငလ်င္လႈပ္ၿပီ ဆိုရင္လည္း အဲဒီလိုအေနအထားနဲ႔ ေျမႀကီးေပၚမွာ လဲေလ်ာင္းေနသင့္ပါတယ္။ ဒါဟာ သဘာဝကေပးတဲ့ ေဘးကင္းလံုၿခဳ ေရးအသိပညာပါပဲ။ ေခြေခါက္ေနျခင္း အားျဖင့္ ေနရာလြတ္ေသးေသးေလး ထဲမွာ အသက္ရွင္ရက္က်န္ရွိဖို႔ အခြင့္ သာသြားေစပါတယ္။ အလြယ္တကူ ျပားခ်ပ္မသြားႏိုင္တဲ့ ဆိုဖာထိုင္ခံု၊ ခုတင္အစရွိတဲ့ထုထည္ႀကီးႀကီးအရာ ေတြေဘးမွာ ေခြေခါက္ေနလို႔ရမယ့္ ေနရာလြတ္မ်ိဳးရွိတတ္ပါတယ္။

၃။ ငလ်င္လႈပ္ေနစဥ္ကာလအတြင္း မွာ ပ်ဥ္ေထာင္အိမ္ေတြဟာ အလံုၿခံဳ ဆံုးပါပဲ။ သစ္သားဟာ ေကြးလြယ္ ၫြတ္လြယ္လို႔ ငလ်င္လိႈင္းေတြနဲ႔ အတူ အလိုက္သင့္လႈပ္ရွားႏိုင္ ပါတယ္။ ပ်ဥ္ေထာင္အိမ္တစ္လံုး ၿပိဳက်တယ္ဆိုေစ ဦးေတာ၊့ ေနရာလြတ္ေတြအမ်ားႀကီးခ်န္ထား ခဲ့ပါလိမ့္မယ္။ ဒါ့အျပင္ ပ်ဥ္ေထာင္ အိမ္ေတြဟာၿပိဳက်ရင္ပိမယ့္အေလး ခ်ိန္လည္းနည္းပါး ပါတယ္။ အုတ္ တုိက္ေတြကေတာ့ ငလ်င္လႈပ္ရင္ အုတ္ခ်ပ္ေတြအျဖစ္တစ္စစီၿပိဳကြဲက်သြား တတ္လို႔ ေအာက္မွာရွိေနမယ့္လူေတြ အတြက္အႏၱရာယ္ရွိပါတယ္။

၄။ ညအခ်ိန္ငလ်င္လႈပ္တဲ့အခါခုတင္ ေပၚမွာတိုက္တိုက္ဆိုင္ ဆို င္ေရာက္ ေန ရင္ ခုတင္ေဘးကိုသာလွိမ့္ခ်လိုက္ ပါ။ ငလ်င္လႈပ္ရင္ ခုတင္ေဘးလိမ့္ဆင္းဖို႔အႀကံျပဳခ်က္ေတြကိုသာခုတင္ ေျခရင္းျမင္သာတဲ့ေနရာမွာ ကပ္ထား ေပးႏိုင္မယ္ဆိုရင္ လူအေသအေပ်ာက္ နည္းသြားႏိုင္ပါတယ္။

၅။ ငလ်င္လႈပ္ခ်ိန္မွာ တံခါး၊ ဒါမွ မဟုတ္ ျပတင္းေပါက္ကေနေျပးထြက္ ဖို႔အခ်ိန္မရေတာ့ဘူးဆိုရင္ ဆိုဖာႀကီး ႀကီးဒါမွမဟုတ္ ဗီ႐ိုႀကီးႀကီးေဘးမွာေခြေခါက္ၿပီးေနလိုက္ပါ။

၆။ တံခါးက်ည္းေဘာင္ေအာက္မွာ ဝင္ပုန္းတဲ့သူေတြဟာ ေသဆံုးၾကရပါ တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ငလ်င္လႈပ္လို ႔ က်ည္းေဘာင္ျပဳတ္ထြက္သြား ခ်ိန္မွာ အေပၚကအုတ္၊ အဂၤေတအစ ရွိတာေတြ ၿပိဳက်လာႏိုင္လို႔အခန္ မသင့္ရင္ ခႏၶာကိုယ္ႏွစ္ပိုင္းျပတ္သြားႏိုင္ပါတယ္။

၇။ ေလွကားခြင္ထဲမွာ ဘယ္ေတာ့မွမ ေနပါနဲ႔။ ေလွကားေတြဟာ ပင္မအ ေဆာက္အအံုနဲ႔ တစ္ဆက္တည္းမရွိ တတ္ဘဲ ပုခက္လႊဲသလို ယိမ္းခါေန ေအာင္ တည္ေဆာက္ထားတတ္တာ မို႔ ငလ်င္ လႈပ္ၿပီ ဆိုရင္ ျပဳတ္က်လာၿပီး ေအာက္မွာရွိတဲ့သူေတြကို ေလွကား ထစ္ေတြက အပိုင္းပိုင္း ခုတ္ျဖတ္ပစ္ တတ္ပါတယ္။ အေဆာက္အအံုၿပိဳ မက်ႏိုင္ဘူး ဆိုရင္ေတာင္ ထြက္ေျပးေနတဲ့သူေတြနဲ႔ ေလွကားျပည့္သြားၿပီး ျပဳတ္ထြက္ သြားႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ရွိလို႔ ေလွကားႀကံ့ခိုင္မႈကို မျပတ္စစ္ေဆး သင့္ပါတယ္။

၈။ နံရံေတြရဲ႕အတြင္းဘက္ထက္ အ ျပင္ဘက္မွာေရာက္ေနေစဖို႔ႀကိဳးစား ပါ။ အတြင္းဘက္မွာ ေရာက္ေနလို႔ အေဆာက္အအံုၿပိဳက်ခဲ့ရင္ ထြက္ေပါက္ ရွာမရျဖစ္တတ္ပါတယ္။

၉။ ငလ်င္လႈပ္ခ်ိန္မွာေမာ္ေတာ္ယာဥ္ေတြအတြင္း ဝင္ေရာက္ပုန္းေအာင္းသူေတြ

ဟာ ျပင္ပကအရာေတြသူတို႔ အေပၚပိတဲ့အခါထြက္ေျပးလို႔မရဘဲ ပိေသၾကရပါတယ္။ တကယ္လို႔သာ ကားထဲကထြက္လာၿပီးကားေဘးနား ကပ္လ်က္ ေခြေခါက္အိပ္ေနရင္ေတာင္ အသက္ရွင္သန္မႈအခြင့္အေရး ပိုရွိေနပါေသးတယ္။ ကားေတြဟာ ဘယ္ေလာက္ပဲပိပိ သူတို႔ရဲ႕ေဘးကပ္ လ်က္မွာ သံုးေပေလာက္ကြက္လပ္ က်န္ခဲ့တတ္ပါတယ္။ ဒီကြက္လပ္ ေလးဟာ အသက္ကယ္ႀတိဂံပါပဲ။

၁၀။ ၿပိဳက်ပ်က္စီးေနတဲ့သတင္းစာ တိုက္ေတြနဲ႔စာရြက္အသံုးမ်ားတဲ့ အ ျခား႐ံုးေတြကိုဝင္ေရာက္ ၾကည္႔႐ႈဖူး တဲ့အေတြ႕အႀကံဳအရ စကၠဴေတြဟာ လြယ္လြယ္နဲ႔ျပားကပ္မသြားတတ္တာ ကိုေတြ႕ရပါတယ္။ စကၠဴပံုႀကီးေဘး နားမွာဆိုရင္ေတာ့ ေနရာလြတ္ႀကီး ႀကီးမားမားက်န္တတ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြကို ၁၉၉၆ခုႏွစ္ မွာလက္ေတြ႕စမ္းသပ္ၾကည့္ၿပီးသား ျဖစ္ၿပီး တူရကီအစိုးရ၊ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕နဲ႔ ARTI ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ စမ္းသပ္ ခ်က္မွာ သိပၸံနည္းက်အေျဖထြက္ ခဲ့ပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ္တို႔ပူးေပါင္းအဖြဲ႕ ဟာ လူသားတို႔ရဲ႕ခံစားမႈအတိုင္းသိရွိ ခံစားႏိုင္တဲ့ လူတူစက္႐ုပ္ (၂၀) ကို ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းနဲ့ ေနအိမ္ တစ္လံုးထဲထည့္ၿပီး အေဆာက္အအံု ေတြကို ၿဖိဳခ်ၾကည့္ခဲ့ပါတယ္။ စက္ ႐ုပ္(၁၀)႐ုပ္ကို ေအာက္ထဲေျပးဝင္ပုန္း တဲ့စနစ္အတိုင္း ေနရာခ်ထားခဲ့ၿပီး က်န္တဲ့စက္႐ုပ္(၁၀)႐ုပ္ကိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ့္ရဲ႕ အသက္ကယ္ႀတိဂံနည္း စနစ္အတိုင္း ေနရာခ်ထားခဲ့ပါတယ္။ အေဆာက္အအံုေတြၿပိဳက် သြားၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ပူးေပါင္းအဖြဲ႕ဟာ အေဆာက္အအံု ပ်က္ထဲဝင္ၿပီး ဗီဒီယိုမွတ္တမ္းတင္ ခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီအခါမွာတစ္ခုခု ေအာက္ထဲေျပးဝင္ပုန္းတဲ့နည္းကို သံုးရင္အသက္ရွင္စရာလမ္းမျမင္တဲ့ အေနအထားေတြမွာ အသက္ကယ္ ႀတိဂံနည္းစနစ္ကို သံုးတဲ့သူေတြဟာ အသက္အႏၱရာယ္ကေန လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာဖို႔ ရာႏႈန္းျပည့္ရွိေနတာကို ေတြ႕ခဲ့ရပါေတာ့တယ္။

ဒီဥပမာကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ငလ်င္လႈပ္ၿပီဆိုရင္ ပ်ာယာခတ္မသြား ဘဲ အခိုင္အခံ့ပစၥည္းေတြရွိတဲ့ ေနရာ ေတြေဘးေကြးေကြးကေလးဝင္ထိုင္ ေနတတ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတာ သိၾက မယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ ကမၻာႀကီးမွာ သဘာဝေဘး အႏၱရာယ္ေတြ ပိုမိုျဖစ္ပြားလာလို႔ လူသားေတြရဲ႕အသက္အႏၱရာယ္ ပိုမိုရွိလာတဲ့အတြက္ တစ္ခုခုျဖစ္လာ ခဲ့လို႔ရွိရင္ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနေစဖို႔ မိမိေနထိုင္ရာ အိမ္၊ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ အသက္ကယ္ပစၥည္းေတြမ်ားမ်ားစား စားထားရွိဖို႔လိုအပ္ပါမယ္။

ကိုယ့္ပတ္ ဝန္းက်င္မွာ အသက္ကယ္ႀတိဂံဘယ္ ႏွစ္ခုရွိႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ႀကိဳတင္ရွာ ေဖြထားသင့္ပါတယ္လို႔ အႀကံျပဳလိုက္ပါရေစ။