ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္တို႔၏ ေနအိမ္မ်ား

 
(၁) ကရင္မလင္ (႐ုရွား)
႐ုရွားႏိုင္ငံ၊ ေမာ္စကိုျမိဳ ႔ေတာ္ရွိ ကရင္မလင္နန္းေတာ္သည္ ေမာ္စကို၏
အသည္းႏွလံုးဟုလည္း ဆိုႏိုင္သည္။
ေတာင္ဘက္တြင္ ေမာ့စ္ခ္ဗာျမစ္ၾကီးကို စီးမိုး႐ႈျမင္ႏိုင္ျပီး၊ ခမ္းနားလွေသာ စိန္႔ဘာေဆးလ္ဘုရားေက်ာင္းၾကီးလည္းရွိသည္။ ေမာ္စကိုသို႔မေရာက္ဖူးေသာ
အေနာက္တိုင္းသားတို႔က အဆိုပါဘုရားေက်ာင္းၾကီးကို ကရင္မလင္နန္းေတာ္ဟု
မွတ္ထင္ေလ့ရွိၾကသည္။အေရွ ႔ဘက္တြင္ ရင္ျပင္နီ၊
 အေနာက္ဘက္တြင္ အလက္ဇႏၵားဥယ်ာဥ္တို႔ အသီးသီးရွိၾကသည္။
ကရင္မလင္ရွိ အေစာဆံုးတည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ အေဆာက္အဦမွာ မွတ္တမ္းမွတ္ရာမ်ားအရ အိုင္ဗန္ ကာလီတာ၏ အမိန္႔ျဖင့္ ၁၃၂၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားႏွင့္ ၁၃၃၀ ႏွစ္မ်ားအတြင္း တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။၁၄၇၅ ခုႏွစ္၊ အလယ္ေခတ္ ႐ုရွားႏိုင္ငံသည္ မင္းသား အိုင္ဗန္ ၃ ၏ လက္ေအာက္တြင္ တစည္းတလံုးတည္း ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။အိုင္ဗန္မင္းသားသည္ ႐ုရွားလူမ်ဳိးအားလံုးတို႔၏ မဟာမင္းသားဟု အမည္နာမခံယူခဲ့ျပီးေနာက္ ကရင္မလင္ကို ျပန္လည္ဆန္းသစ္တည္ေဆာက္ရန္ ၾကိဳးပမ္းခဲ့သည္။
မင္းသားအိုင္ဗန္သည္ ကရင္မလင္ကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ရန္အတြက္ အီတလီမွ နာမည္ေက်ာ္ဗိသုကာမ်ားျဖစ္ေသာ ပီထ႐ိုအန္တိုနီယို ဆိုလာရီႏွင့္ မာကိုရပ္ဖိုတို႔ကို ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။
နပိုလီယံ၏တပ္မ်ား ၁၈၁၂ ခုႏွစ္အတြင္း ႐ုရွားႏိုင္ငံကို က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္ရာတြင္ ျပင္သစ္တပ္မ်ားသည္ ကရင္မလင္ကို ၁၈၁၂ စက္တင္ဘာ ၂ ရက္မွ ေအာက္တိုဘာ ၁၁ ရက္အထိ သိမ္းပိုက္ထားခဲ့သည္။
နပိုလီယံသည္ ေမာ္စကိုစစ္မ်က္ႏွာတြင္ အေရးနိမ့္ျပီး ဆုတ္ခြာထြက္ေျပးရခ်ိန္တြင္ ကရင္မလင္ကို မီးတင္႐ိွဳ ႔ရန္ အမိန္႔ေပးခဲ့သည္။အဆိုပါမီးေၾကာင့္ ကရင္မလင္နန္းေတာ္ရွိ နံရံမ်ား၊ ေမွ်ာ္စင္မ်ားစြာ ပ်က္စီးခဲ့ရသည္။
မီးေလာင္ေပါက္ကြဲမႈမ်ားမွာ ေအာက္တိုဘာ ၂၁ မွ ၂၃ အထိ သံုးရက္ခန္႔ဆက္တိုက္ ကၽြမ္းေလာင္ေနခဲ့သည္။
ကံေကာင္းေထာက္မစြာျဖင့္ မိုးသည္းထန္စြာရြာသြန္းမႈေၾကာင့္ မီးေလာင္ေပါက္ကြဲမႈမ်ား ရပ္တန္႔သြားခဲ့ကာ ပိုမိုဆိုးရြားစြာ ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈးမႈ မရွိခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။အဆိုပါျဖစ္ရပ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဆိုဗီယက္အစိုးရအဖြဲ႔ကို ပီထ႐ိုဂရက္မွ ေမာ္စကို ၁၉၁၈ တြင္ ျပန္လည္ ႐ံုးထိုင္သည္။

 (၂)ပါလက္ခ္ ပရီဇီဒန္ကီ (ပိုလန္) 
ပိုလန္ႏိုင္ငံ၊ ၀ါေဆာျမိဳ ႔ေတာ္ရွိ သမၼတနန္းေတာ္ ပါလက္ခ္ ပရီဇီဒန္ကီသည္ ဂႏၳ၀င္ေခတ္၏ ေနာက္ဆံုးလက္ရာျဖစ္ျပီး ၁၆၄၃ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ေဆာက္လုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ 
တည္ေဆာက္ျပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ပံုစံသစ္ျပန္လည္ဆန္းသစ္ျခင္း၊ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ျခင္း ၾကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ႏွစ္ေပါင္း ၁၇၅ ႏွစ္တာကာလအတြင္း အုပ္ခ်ဳပ္သူမိသားစုေပါင္းမ်ားစြာ ေနထုိင္ခဲ့ေသာ အမ်ားျပည္သူပိုင္ အေဆာက္အဦ တစ္ခု ျဖစ္၏။ ၁၇၉၁ ခုႏွစ္တြင္ ပိုလန္၏ ေမ ၃ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို အဆိုပါအေဆာက္အဦၾကီးတြင္ ေရးဆြဲခဲ့ၾကသည္။ ယင္းအေျခခံဥပေဒသည္ ဥေရာပ၏ အေစာဆံုးအေျခခံဥပေဒျဖစ္ျပီး ကမၻာေပၚတြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုျပီးလွ်င္ ဒုတိယေျမာက္အေစာဆံုးလည္း ျဖစ္သည္။
 ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းတြင္ အဆိုပါအေဆာက္အဦသည္ ဂ်ာမာန္တို႔အေျခစိုက္ရာျဖစ္ခဲ့သည္။ စစ္ျပီးေနာက္ပိုင္း ပိုလန္၀န္ၾကီးမ်ားေကာင္စီ၏ ႐ံုးစိုက္ရာ ျဖစ္လာသည္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္တြင္ ပိုလန္သမၼတ၏ အိမ္ေတာ္ျဖစ္လာခဲ့သည္။

 (၃)ပလာစီယို ဒို ပလာနယ္လ္တို (ဘရာဇီး) 
ဘရာဇီးအေခၚ “ပလာစီယို ဒို ပလာနယ္လ္တို” (ပလာတူး၏ နန္းေတာ္ဟု အဓိပၸာယ္ရ) သည္ ဘရာဇီးသမၼတ၏ ႐ံုးစိုက္ရာျဖစ္သည္။ ဘရာဇီးလီယာျမိဳ ႔ေတာ္၊ ပရာကာ ဒို႔စ္ထရက္ ပိုဒီရက္စ္အရပ္တြင္ တည္ရွိသည္။ အဆိုပါအေဆာက္အဦကို တည္ေဆာက္သည့္ ဗိသုကာမွာ ေအာ္စကာ ေနမီယာျဖစ္သည္။ ၎သည္ဘရာဇီးလီယာျမိဳ ႔ေတာ္သစ္ရွိ အေရးပါထင္ရွားသည့္ အေဆာက္အဦအမ်ားအျပားကို ဒီဇိုင္းေရးဆြဲေပးခဲ့သူလည္း ျဖစ္သည္။
 ေနမီယာသည္ ဘရာဇီးသမၼတနန္းေတာ္ကို ေဆာက္လုပ္ရာတြင္ ေခတ္မီမႈ၊ ႐ိုးရွင္းမႈကို အေျခခံကာ ေကာ္လံမ်ားႏွင့္ အတြင္းပိုင္း ဖြဲ႔စည္းမႈမ်ားကို ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည္။ နန္းေတာ္မွာ ေလးထပ္အေဆာက္အဦျဖစ္ျပီး စတုရန္း ၃၆၀၀၀ မီတာ အက်ယ္အ၀န္းရွိသည္။

 (၄) သမၼတနန္းေတာ္ (ဗီယက္နမ္)
ဗီယက္နမ္သမၼတနန္းေတာ္သည္ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံျမိဳ ႔ေတာ္၊ ဟႏြိဳင္းတြင္ တည္ရွိျပီး ၁၉၀၀ ျပည့္ႏွစ္မွ ၁၉၀၆ ခုႏွစ္အတြင္း ေဆာက္လုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ျပီး အင္ဒိုခ်ဳိင္းနားဆိုင္ရာ ျပင္သစ္ဘုရင္ခံ အိမ္ေတာ္အျဖစ္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ျပင္သစ္ဗိသုကာပညာရွင္ ၾသဂတ္စ္တီ ဟင္နရီ ဗီေဒါက ေဆာက္လုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ျပီး ျပင္သစ္ကိုလိုနီေခတ္လက္ရာမ်ား ထံုမႊမ္းထားသည္။
အဆိုပါနန္းေတာ္ ဗီယက္နမ္တြင္တည္ရွိေၾကာင္း သတိျပဳမိေစမည့္ တစ္ခုတည္းေသာ သဲလြန္စမွာ နန္းေတာ္၀န္းက်င္ရွိ သရက္ပင္မ်ားသာ ျဖစ္သည္။
၁၉၅၄ တြင္ လြတ္လပ္ေရးရရွိျပီးေနာက္ပိုင္း ဟိုခ်ီမင္းက အဆိုပါအေဆာက္အဦတြင္ ေနထိုင္ရန္ ပယ္ခ်ခဲ့ျပီး နန္းေတာ္ေဘးတြင္ ဗီယက္နမ္႐ိုးရာအိမ္ငယ္တစ္လံုး ေဆာက္လုပ္ေနထုိင္သည္။
ႏိုင္ငံတကာေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုမူ သမၼတနန္းေတာ္တြင္ လက္ခံေတြ႔ဆံုျခင္း ျပဳလုပ္သည္။
ယေန႔ကာလတြင္ သမၼတနန္းေတာ္သည္ ဗီယက္နမ္၏ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္တစ္ခုအျဖစ္ ရပ္တည္လ်က္ရွိျပီး အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းအေ၀းမ်ား လက္ခံက်င္းပလ်က္ရွိသည္။

(၅) ပလာဇို ဒဲလ္ ကြာရီေနးလ္ (အီတလီ)
အီတလီသမၼတနန္းေတာ္ကို ၁၅၇၃ ခုႏွစ္တြင္ ပုပ္ဂရီဂိုရီ XIII က ေႏြရာသီစံအိမ္ေတာ္အျဖစ္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ပုပ္ရဟန္းမင္းၾကီး၏ လွ်ိဳ ႔၀ွက္ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားျပဳလုပ္ရာေနရာအျဖစ္လည္း အသံုးျပဳခဲ့သည့္အျပင္ ပုပ္ရဟန္းမင္းၾကီး၏ အိမ္ေတာ္အျဖစ္လည္း အသံုးျပဳခဲ့သည္။
၁၈၇၁ ခုႏွစ္တြင္ ေရာမသည္ အီတလီႏိုင္ငံ၏ ျမိဳ ႔ေတာ္ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ေနာက္ပိုင္းတြင္ အဆိုပါအေဆာက္အဦသည္ အီတလီဘုရင္တို႔၏ နန္းေတာ္ျဖစ္ခဲ့ျပီး အီတလီေနာက္ဆံုးဘုရင္ျဖစ္သည့္ ဗစ္တာအီမန္ႏ်ဴရယ္ ၃ (အုပ္စိုးမႈ-၁၉၀၀-၁၉၄၆) လက္ထက္အထိ 
 နန္းေတာ္အျဖစ္အသံုးျပဳသြားခဲ့သည္။
၁၉၄၆ တြင္ အီတလီ၌ ဘုရင္စနစ္ဖ်က္သိမ္းျပီးေနာက္ပိုင္း အဆိုပါအေဆာက္အဦကို အီတလီသမၼတနန္းေတာ္အျဖစ္ အသံုးျပဳခဲ့သည္။

 (၆) ဂရာဆယ္လ္ကိုဗစ္ခ်္ နန္းေတာ္ (ဆလိုဗက္ကီးယား)
ဂရာဆာလ္ကိုဗစ္ခ်္ နန္းေတာ္သည္ ဆလိုဗက္ကီးယားသမၼတေနထိုင္ရာ နန္းေတာ္ျဖစ္သည္။
အေဆာက္အဦကို ေႏြရာသီစံအိမ္အသြင္ေဆာက္လုပ္ထားျပီး ျပင္သစ္ပန္းဥယ်ာဥ္တစ္ခု ပါ၀င္သည္။
ျမိဳ ႔စားၾကီး အန္တယ္လ္ ဂရာဆယ္လ္ကိုဗစ္ခ်္ေနထိုင္ရန္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ျပီး အဆိုပါျမိဳ ႔စားၾကီးမွာ ဟန္ေဂရီဘုရင့္ႏိုင္ငံ၊ စီးပြားေရးႏွင့္ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ၀န္ၾကီးလည္း ျဖစ္၏။
ဗိသုကာပညာရွင္ အန္တန္ေမယာဟိုဖာက ေဆာက္လုပ္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္ျပီး လွပေသာအခန္းေပါင္းမ်ားစြာပါ၀င္ကာ ရင္သပ္႐ႈေမာဖြယ္ ေလွကားၾကီးမ်ားလည္း ထည့္သြင္းေဆာက္လုပ္ထားသည္။

(၇) ရပ္ရွ္ထရာပါတီ ဘာဗန္ (အိႏိၵယ)
ရပ္ရွ္ထရာပါတီ ဘာဗန္သည္ အိႏိၵယသမၼတေနထိုင္ရာ နန္းေတာ္အေဆာက္အဦျဖစ္ျပီး နယူးေဒလီျမိဳ ႔တြင္တည္ရွိသည္။
၁၉၅၀ခုႏွစ္အထိ အဆိုပါအေဆာက္အဦကို ဗိုက္စ္႐ြိဳင္းအိမ္ေတာ္ဟု လူသိမ်ားျပီး အိႏိၵယဘုရင္ခံအိမ္ေတာ္အျဖစ္ အသံုးျပဳခဲ့သည္။
၁၉၁၁ ၊ ေဒလီဒါဘာႏွစ္တြင္ အိႏိၵယႏိုင္ငံျမိဳ ႔ေတာ္ကို ကာလကတၱားမွ နယူးေဒလီသို႔ ေျပာင္းေရႊ ႔သင့္ေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။
ယင္းသို႔ေျပာင္းေရႊ ႔ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ကို ဘုရင့္ ေဂ်ာ့ ၅ က ၁၉၁၁၊ ဒီဇင္ဘာ ၁၂ ရက္တြင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာသည္။
အဆိုပါ စံအိမ္ေတာ္ကို ျဗိတိသွ်ဗိသုကာပညာရွင္ အက္ဒ္၀င္ လန္စီယာ လုဒ္ယန္းစ္က ဂႏၳ၀င္ႏွင့္ အိႏိၵယ႐ိုးရာအသြင္မ်ား ေပါင္းစပ္တည္ေဆာက္ေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

 
 (၈) ရွေလာ့စ္ ဘဲလု (ဂ်ာမနီ)
ရွေလာ့စ္ ဘဲလုသည္ ဂ်ာမနီသမၼတစံအိမ္ေတာ္ျဖစ္ျပီး ဘာလင္ျမိဳ ႔လယ္တြင္ တည္ရွိသည္။
ေျမာက္ဘက္တြင္ တိုင္ယာဂါတန္ ပန္းျခံရွိျပီး ေဘးကပ္လ်က္တြင္ ဘာလင္ေအာင္ႏိုင္မႈေက်ာက္တိုင္ တည္ရွိသည္။
အဆိုပါအေဆာက္အဦကို ၁၉၉၄ ခုႏွစ္မွစျပီး ဂ်ာမနီသမၼတအိမ္ေတာ္အျဖစ္ အသံုးျပဳခဲ့သည္။
ယင္းအိမ္ေတာ္ကို ၁၇၈၆ ခုႏွစ္တြင္ ပရပ္ရွားမင္းသား ဖာဒီနန္က ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည္။
ေႏြရာသီစံအိမ္ေတာ္အျဖစ္ ဗိသုကာပညာရွင္ ဖိလစ္ဒင္နီယယ္လ္ဘိုးမင္းက ပံုေဖာ္ေဆာက္လုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။
စံအိမ္ေတာ္ကို ဟက္တာ ၂၀ က်ယ္၀န္းေသာ ပန္းျခံက ၀န္းရံထားသည္။
၁၉၁၈ ခုနွစ္အထိ ဂ်ာမနီမင္းသား၏ စံအိမ္ေတာ္အျဖစ္ အသံုးျပဳခဲ့သည္။
ျပင္သစ္-ပရပ္ရွား စစ္ေျပျငိမ္းေရးစာခ်ဳပ္ကို အဆိုပါစံအိမ္ေတာ္တြင္ ၁၈၇၀ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၃ ရက္တြင္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည္။
၁၉၃၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္ကာလမ်ားအတြင္း အဆိုပါစံအိမ္ကို ျပတိုက္အျဖစ္အသံုးျပဳခဲ့သည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီးျပီးလုနီးကာလ၊ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ေမလအတြင္း ယင္းစံအိမ္ၾကီးပ်က္စီးခဲ့ရသည္။
၁၉၅၀ ျပည့္လြန္ကာလမ်ားတြင္ ျပန္လည္ျပဳျပင္ခဲ့ျပီး ၁၉၅၇ တြင္ ဂ်ာမနီသမၼတအိမ္ေတာ္အျဖစ္ အသံုးျပဳသည္။

(၉) အိမ္ျဖဴေတာ္ (အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု)
အိမ္ျဖဴေတာ္တည္ေဆာက္ရန္ ဗိသုကာပညာရွင္အမ်ားအျပား ၀င္ေရာက္ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ၾကျပီး ေသာမတ္စ္ ဂ်က္ဖာဆင္သည္ပင္လွ်င္ အမည္နာမ မေဖာ္ျပဘဲ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပိဳင္ခဲ့သည္။
အိမ္ျဖဴေတာ္၏ ပထမထပ္ႏွင့္ ဒုတိယထပ္မ်ားမွာ အိုင္ယာလန္ပါလီမန္အျဖစ္လက္ရွိ အသံုးျပဳေနေသာ အိုင္ယာလန္ႏိုင္ငံ၊ ဒဗၺလင္ျမိဳ ႔ရွိ လန္စတာေဟာက္စ္၏ ပထမထပ္ႏွင့္ ဒုတိယထပ္မ်ားကို စံျပဳတည္ေဆာက္ထားသည္ဟု ဆိုသည္။
၁၇၉၂ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာ ၁၃ ရက္တြင္ အိမ္ျဖဴေတာ္ကို စတင္အုတ္ျမစ္ခ်ခဲ့သည္။
ေအာက္ေျခေဖာင္ေဒးရွင္းမ်ားကို ေငြ၀ယ္ကၽြန္မ်ားျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ျပီး ရွစ္ႏွစ္တာအခ်ိန္ယူေဆာက္လုပ္ခဲ့ရသည္။
ထိုစဥ္က ေဆာက္လုပ္မႈကုန္က်စရိတ္ ကန္ေဒၚလာ ၂၃၂၃၇၁ ေဒၚလာ ကုန္က်ခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။
၁၈၀၀ ျပည့္ႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာ ၁ ရက္တြင္ ေဆာက္လုပ္မႈ အျပီးသတ္ခဲ့သည္။


 Credit: ဖိုးသူေတာ္ (www.phothutaw.com)