ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သမၼတမ်ား

ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရရွိခဲ့ေသာ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ကတည္းက ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ၃ ခုေအာက္တြင္ ၆၈ ႏွစ္ၾကာ ကာလ အတြင္း သမၼတ ၈ ေယာက္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။၂၀၁၆ မတ္လ ၁၀ ၇က္ေန႔တြင္ လႊတ္ေတာ္တြင္ သမၼတေလာင္း အမည္စာရင္း တင္သြင္းခဲ့ျပီး ယေန႕ မတ္လ ၁၅ ရက္ေန႕ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္တြင္ မဲခြဲၾကရာ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္က အဆုိျပဳခဲ့သည့္ ဦးထင္ေက်ာ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ၉ ေယာက္ေျမာက္ သမၼတ ျဖစ္လာသည္။။  ယခင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ သမၼတမ်ား၏ ကုိယ္ေရးအက်ဥ္းႏွင့္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့မႈမ်ားကုိ ျပန္လည္ေဖာ္ျပလုိက္ပါသည္။


စပ္ေရႊသုိက္ ( ၁၈၉၄-၁၉၆၂)

စပ္ေရႊသုိက္သည္ ရွမ္းတုိင္းရင္းသားတဦးျဖစ္ၿပီး ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပထမဆုံး သမၼတျဖစ္ကာ ရွမ္းျပည္နယ္ ေညာင္ေရႊနယ္ကုိ အုပ္စိုးခဲ့ေသာ ေနာက္ဆုံး ေစာ္ဘြားျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရေသာ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔မွ စ၍ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔အထ္ိ စပ္ေရႊသုိက္သည္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု ႏွင့္အတူ ႏုိင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ သမၼတ မျဖစ္ခင္က ၿဗိတိသွ် စစ္တပ္တြင္လည္း တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဦးေန၀င္းက စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းခဲ့ခ်ိန္တြင္ စပ္ေရြသုိက္ အဖမ္းခံခဲ့ရသည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ ေထာင္ထဲ၌ ေသဆုံးခဲ့သည္။

 ေဒါက္တာ ဘဦး (၁၈၈၇-၁၉၆၃)

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္၏ ဒုတိယ သမၼတမွာ ဗမာ တုိင္းရင္းသားတဦးျဖစ္ေသာ ေဒါက္တာဘဦး ျဖစ္သည္။ ကိန္း ဘရစ္ တကၠသုိလ္မွ ဥပေဒဘြဲ႔ရရွိခဲ့ေသာ ေဒါက္တာဘဦးသည္ သမၼတ မျဖစ္မီက ျမန္မာႏုိင္ငံတရားရုံးခ်ဳပ္တြင္ တရား သူႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္သည္။ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ သမၼတျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ၁၉၅၇ ခုႏွစ္ မတ္လအထိ ၅ ႏွစ္တာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ ခဲ့ သည္။

 မန္း၀င္းေမာင္ (၁၉၁၆- ၁၉၈၉)

ကရင္လူမ်ိဳး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ တဦးျဖစ္ေသာ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္၏ တတိယေျမာက္ သမၼတမွာ မန္း၀င္းေမာင္ ျဖစ္ပါသည္။ ယခင္ အစုိးရ၀န္ႀကီးျဖစ္ေသာ မန္း၀င္းေမာင္ကုိ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုက ၁၉၅၇ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ သမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ပါသည္။ မန္း၀င္းေမာင္သည္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း အာဏာသိမ္းသည့္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ မတ္လအထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ အာဏာသိမ္း ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီက သူ႔ကို ေထာင္ ၅ ႏွစ္ခ်ခဲ့သည္။

ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေန၀င္း(၁၉၁၀-၂၀၀၂) 

အမည္ရင္းမွာ ရႈေမာင္ျဖစ္ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီေန၀င္းက ၁၉၅၈ ခုႏွစ္တြင္ အိမ္ေစာင့္အစုိးရအျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ယာယီ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ တႏုိင္ငံလုံးကုိ အာဏာသိမ္းခဲ့ၿပီး ၁၉၈၁ ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔အထိ ႏုိင္ငံေတာ္ အႀကီးအကဲအျဖစ္ ႏွစ္ ၂၀ နီးပါး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ-တရုတ္ မိသားစုမွ ဆင္းသက္လာေသာ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေန၀င္းသည္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ့ ဆုိရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ (BSPP) ကုိ တည္ေထာင္ခဲ့ကာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္အထိ ဥကၠဌ အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး အဆုိပါႏွစ္ ေက်ာင္းသားမ်ား ဆႏၵျပပြဲမ်ားျဖစ္ပြားေနသည့္ ကာလအတြင္းတြင္ ရာထူးမွ ႏုတ္ထြက္ခဲ့သည္။ ထုိအခ်ိန္က ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ တရား၀င္နုိင္ငံေရးပါတီအျဖစ္ ျမန္မာ့ ဆုိရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ တခုတည္းသာ ရွိသည္။ ဦးေန၀င္းက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကုိ “ျပည္သူပုိင္”သိမ္းရာတြင္ နာမည္ႀကီးၿပီး ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားအား မုန္းတီးသည့္ ကာလတခုကို စတင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ ဦးေန၀င္းက စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္အျဖစ္ စုစုေပါင္း ၂၆ ႏွစ္ၾကာ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ေနအိမ္ ၌ အက်ယ္ခ်ဳပ္က်ခံေနစဥ္အတြင္း ကြယ္လြန္သြားခဲ့သည္။

 ဗုိလ္ခ်ဳ႔ပ္ႀကီး စန္းယု (၁၉၁၈- ၁၉၉၆)

ျမန္မာ တရုတ္ မိသားစုမွ ဆင္းသက္လာေသာ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စန္းယုသည္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ ပဥၥမေျမာက္ သမၼတျဖစ္သည္။ ၁၉၈၁ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလမွစ၍ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လအထိ သမၼတ တာ၀န္ ထမ္း ေဆာင္ခဲ့သည္။ ဦးစန္းယုကို သမၼတတာ၀န္ လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့ေသာ္လည္း ဦးေန၀င္းက ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ ဥကၠဌ အျဖစ္ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စန္းယုသည္ စစ္တပ္က ၁၉၇၄ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒၾကမ္း ေရးဆြဲရာတြင္ အဓိက အခန္းက႑မွ ပါ၀င္ခဲ့သူျဖစ္သည္။


ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ စိန္လြင္ (၁၉၂၃-၂၀၀၄)


ဗမာတုိင္းရင္းသားတဦးျဖစ္ေသာ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ စိန္လြင္သည္ ဒီမုိကေရစီ အေရးအခင္းမ်ား ျဖစ္ပြားေသာ ကာလအတြင္း ၁၇ ရက္သာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ရေသာ ဆဌမေျမာက္ သမၼတျဖစ္သည္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၂၇ ရက္ေန႔မွ ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔အထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္စဥ္ ကာလအတြင္း ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ ျပည္သူ႔ေဆးရုံႀကီး အနီး၌ ဆႏၵျပေက်ာင္းသားမ်ားကုိ ရက္စက္စြာ ပစ္ခတ္ရန္ အမိန္႔ေပးခဲ့သည့္အတြက္  “ရန္ကုန္မွ လူသတ္သမား”အျဖစ္ နာမည္ေက်ာ္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ စိန္လြင္ ႏႈတ္ထြက္သည္တုိင္ေအာင္ ဆႏၵျပမႈမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ ၎အား အစုိးရက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာ ေအာင္ ဆက္လက္ေထာက္ပံ့ထားခဲ့သည္။

 ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္ (၁၉၂၅- ၁၉၉၄)

သမိုင္းေရးဆရာအျဖစ္ လူသိမ်ားေသာ ေဒါက္ တာ ေမာင္ေမာင္သည္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္၏ သတၱမေျမာက္ သမၼတျဖစ္သည္။ နယ္သာလန္ႏုိင္ငံ Utrecht တကၠသုိလ္ႏွင့္ အေမရိကန္ Yale တကၠသုိလ္တြင္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ဥပေဒ ဘာသာရပ္ကုိ ေလ့လာဆည္းပူးခဲ့ၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္း၏ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ လက္ထက္တြင္ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ အျဖစ္ တာ၀န္ေပးအပ္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္သည္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၉ ရက္ေန႔က စ၍  ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေစာေမာင္ဦးေဆာင္သည့္ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းယူခဲ့သည့္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔အထိ တလၾကာ သမၼတ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တုိင္ေအာင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ သမၼတ မရွိခဲ့ပါ။

ဦးသိန္းစိန္ ( ၁၉၄၅- )

၂၀၁၁ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ ျပည္ေထာင္ စုလႊတ္ေတာ္မွ ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္ခဲ့ေသာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးဘ၀မွ ႏုိင္ငံေရးသမား အျဖစ္ေျပာင္းလဲခဲ့သူ ဦးသိန္းစိန္က ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အဌမေျမာက္ သမၼတျဖစ္သည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ေသာ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ပါတီက သပိတ္ေမွာက္၍ ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္း မျပဳခဲ့ဘဲ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားကလည္း လြတ္လပ္ျခင္း မွ်တျခင္း မရွိသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္သည္ဟု သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ ဦးသိန္းစိန္က ယခင္ စစ္အစိုးရလက္ထက္တြင္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္အထိ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ သည္။ ၂၀၁၀ခုႏွစ္တြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးရာထူးအထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ေသာ စစ္တပ္မွ အၿငိမ္းစားယူခဲ့ၿပီး ဦးသိန္းစိန္က စစ္တပ္မွ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳေသာ ျပည္ေထာင္စုၾကံခုိင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီကုိ ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။

Credit to : ဧရာဝတီ