YSX စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းမွာ ဘယ္လိုရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွာလဲ

 

မတ္လဆန္းပိုင္းတြင္ ရန္ကုန္စေတာ့ အိတ္ခ်ိန္း၌ စေတာ့ရွယ္ယာမ်ား စတင္ အေရာင္း အဝယ္ ျပဳလုပ္ရာ စေတာ့ရွယ္ ယာ ေရာင္းဝယ္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ လူထုအၾကား စိတ္ဝင္စား မႈ ျမင့္တက္လာသည္။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေစ်းကြက္ ရွားပါး လြန္းသည္ ဟု ေထာက္ျပေန ၾကသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြက္ စေတာ့ရွယ္ယာေစ်းကြက္ တစ္ခု ေပၚေပါက္ လာမည့္ အေရးကို အားလုံးက ႀကိဳဆိုၾကသည္။ စေတာ့ရွယ္ယာ အေရာင္းအဝယ္ စတင္ လုပ္ေဆာင္ ရန္ လိုအပ္သည့္အခ်က္၊ သတိထားရမည့္အခ်က္၊ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ရမည့္၊ ေလ့လာသိရွိထားရမည့္ အခ်က္မ်ား ရွိသည္။

ဘာေတြလိုမလဲ

စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း မေပၚမီက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ၊ ရွယ္ယာပိုင္ရွင္ ဆိုသည္မွာ လူတိုင္းႏွင့္ လက္လွမ္းမီသည့္ အသုံးအႏႈန္း မဟုတ္ေသာ္လည္း ယခု ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း (YSX) စတင္မည့္ အခ်ိန္တြင္မူ စေတာ့ရွယ္ယာ စိတ္ဝင္စားသူ မည္သူမဆို ရွယ္ယာပိုင္ဆိုင္ခြင့္ ရွိလာမည္ ျဖစ္သည္။ YSX တြင္ စာရင္းဝင္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီ အျဖစ္ စေတာ့ရွယ္ယာ ကမ္းလွမ္းမည့္ ကုမၸဏီမ်ားတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံႏိုင္ၿပီး ထိုကုမၸဏီမ်ား၏ ရွယ္ယာေရာင္းဝယ္ျခင္းကို ေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္ ကုမၸဏီ (Underwriter) မ်ားမွ တစ္ဆင့္ ျပဳလုပ္ရေပမည္။ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္ လုပ္ငန္းလိုင္စင္ အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေငြေခ်းသက္ေသခံ လက္မွတ္လုပ္ငန္း ႀကီးၾကပ္ေရး ေကာ္မရွင္က ေ႐ြးခ်ယ္ထားေသာ ကုမၸဏီ ၁၀ ခုအနက္ KBZ SC၊ ျမန္မာ့ေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္ လဲလွယ္ေရာင္းဝယ္ေရး (MSEC)၊ AYA Trust ႏွင့္ CB Securities ကုမၸဏီတို႔က လုပ္ကိုင္ခြင့္ ရရွိထားသည္။

ပထမဆုံး လုပ္ေဆာင္ရမည့္ အခ်က္မွာ ထို Underwriter ကုမၸဏီတစ္ခုတြင္ ေငြေခ်းသက္ေသခံ လက္မွတ္စာရင္း (Securities Account) တစ္ခု ဖြင့္ရမည္။ ထိုစာရင္းဖြင့္ လွစ္ရန္ ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရး ကတ္ျပားႏွင့္ ဘဏ္စာရင္း (ဘဏ္စာအုပ္) သာ လိုအပ္သည္။ စေတာ့ရွယ္ယာ ေရာင္းဝယ္ျခင္းကို ထိုေငြေခ်းသက္ေသခံ လက္မွတ္စာရင္းျဖင့္ အဓိက ျပဳလုပ္ ရမည္ျဖစ္ ၿပီး ေရာင္းျခင္း၊ ဝယ္ျခင္း ကိစၥမ်ားအတြက္ ဘဏ္စာရင္းႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ကာ ေငြစာရင္း ရွင္းလင္းရမည္ ျဖစ္သည္။ “ဒီ Securities Account က ရွယ္ယာေတြ အေရာင္း၊ အဝယ္လုပ္ဖို႔ အတြက္ေပါ့။ ရွယ္ယာဝယ္မယ္ဆိုရင္ ကိုယ္ဖြင့္ထားတဲ့ ဘဏ္စာရင္း ကေန ေငြကို ဆြဲယူလိုက္တယ္။ အျမတ္ရလို႔ စေတာ့ကို ျပန္ေရာင္းမယ္ ဆိုရင္လည္း အဲ့ဒီဘဏ္စာရင္းထဲကို ေငြကို ထည့္သြင္း လိုက္တယ္” ဟု KBZ SC ေငြေခ်း သက္ေသခံ လက္မွတ္ကုမၸဏီ၏ အႀကီးတန္း အုပ္ခ်ဳပ္မႈဒါ႐ိုက္တာ ဦးညိဳျမင့္က ဆိုသည္။ ေငြေခ်းသက္ေသခံ လက္မွတ္စာရင္းကို တစ္ဦးခ်င္း၊ ႏွစ္ဦး အစုစပ္ႏွင့္ ကုမၸဏီအျဖစ္ အမ်ိဳးအစားသုံးမ်ိဳး ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ၿပီး စေတာ့ရွယ္ယာ ေရာင္းဝယ္ျခင္းကို လူကိုယ္တိုင္ျဖစ္ေစ၊ အင္တာနက္မွျဖစ္ေစ ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။

ဘယ္လို ေရာင္း၊ ဝယ္မွာလဲ

  

အစိုးရ႐ုံးပိတ္ရက္မ်ားမွလြဲ၍ စေတာ့ရွယ္ယာ အေရာင္းအဝယ္ကို YSX တြင္ ေန႔စဥ္ ႏွစ္ႀကိမ္ျပဳလုပ္ မည္ ျဖစ္ၿပီး စေတာ့ရွယ္ယာ အေရာင္းအဝယ္ အမွာစာမ်ားကို နံနက္ ၁၁ နာရီႏွင့္ ေန႔လယ္ ၁ နာရီတို႔တြင္ အၿပီးအျပတ္ ျပဳလုပ္ မည္ ျဖစ္ သည္။ ေငြေခ်း သက္ေသခံလက္မွတ္ ကုမၸဏီ တစ္ခု ျဖစ္သည့္ KBZ SC သည္ နံနက္ ၈ နာရီမွ ေန႔ လယ္ ၁၂ နာရီ ၅၈ မိနစ္အတြင္း ေပးပို႔ေသာ အမွာစာ မ်ားကို တစ္ေန႔တည္း အၿပီးရွင္းလင္းေပးၿပီး ထိုအခ်ိန္ေနာက္ပိုင္းမွ ျပဳလုပ္ေသာ အမွာစာမ်ား ကို ေနာက္တစ္ ေန႔မွသာ ေဆာင္႐ြက္ေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း အဆိုပါ ကုမၸဏီထံမွ စုံစမ္းသိရွိရသည္။ FMI ကုမၸဏီသည္ YSX တြင္ ပထမဦးဆုံး စေတာ့ရွယ္ယာ အေရာင္းအဝယ္ ျပဳလုပ္ႏိုင္မည့္ ကုမၸဏီအျဖစ္ ေရပန္းစားေနၿပီး ျမန္မာသီလဝါ SEZ ကုမၸဏီက ဒုတိယ လိုက္ေနကာ မတ္လကုန္ပိုင္းတြင္ ရွယ္ယာအေရာင္းအဝယ္ စတင္ႏိုင္ရန္ ျပင္ဆင္လ်က္ရွိသည္။ ရွယ္ယာအေရာင္းအဝယ္ လုပ္လိုသည့္ ပမာဏအတြက္ လုံေလာက္ေသာ ေငြပမာဏကို ဘဏ္စာရင္းတြင္ ထည့္သြင္းထားရန္ လိုၿပီး ေငြေခ်း သက္ေသ ခံလက္မွတ္ လုပ္ငန္းတစ္ခုစီ အလိုက္ မတူညီေသာ ဝန္ေဆာင္ခ ႏႈန္းထားကို က်သင့္မည္ျဖစ္သည္။ “KBZ မွာ ဘဏ္စာရင္း ဖြင့္ထားၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔ KBZ SC မွာ စာရင္းဖြင့္သူေတြအတြက္ ရွယ္ယာေရာင္းဝယ္လို႔ ေငြလႊဲေျပာင္းမႈလုပ္ရင္ ရန္ကုန္ကဆိုရင္ အခမဲ့၊ နယ္ၿမိဳ႕ေတြက ဆိုရင္ေတာ့ အထူးႏႈန္းတစ္ခုနဲ႔ ဝန္ေဆာင္မႈ ေပးသြားမွာေပါ့။ အကယ္၍ တျခားဘဏ္စာရင္းနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ စာရင္းလာဖြင့္ရင္ေတာ့ က်ပ္ ၁၀၀ ကို ၁၅ ျပားႏႈန္း ေငြလႊဲခ က်သင့္မယ္” ဟု ဦးညိဳျမင့္က ေျပာသည္။

ဘဏ္စာရင္းႏွင့္ ေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္ စာရင္းကို တစ္ေနရာတည္းတြင္ ဖြင့္လွစ္မည္ဆိုပါက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ သူတို႔ အတြက္ ေငြလႊဲခ အပိုကုန္က်မႈကို သက္သာေစမည္ ျဖစ္သည္။ ဧရာဝတီဘဏ္တြင္ ဘဏ္စာရင္း ဖြင့္ထားသူသည္ AYA Trust ေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္ လုပ္ငန္းတြင္ စာရင္းဖြင့္လွစ္လွ်င္ ေငြလႊဲခ အပိုကုန္က်မႈ သက္သာေစသလို သမဝါယမဘဏ္ (CB) တြင္ ဘဏ္စာရင္း ဖြင့္ထားသူသည္လည္း ထိုနည္းအတိုင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ရွယ္ယာအေရာင္းအဝယ္ကို အင္တာနက္မွ တစ္ဆင့္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ ေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္ ကုမၸဏီမ်ားက ျပင္ဆင္လ်က္ရွိရာ KBZ SC ကုမၸဏီက အိႏၵိယႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ Tata Consultancy Services ကုမၸဏီႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္လ်က္ ရွိၿပီး CB Securities ကုမၸဏီက Thomson Reuters ကုမၸဏီႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ Omnesys NEST စနစ္ကို အသုံးျပဳမည္ ျဖစ္သည္။

ဘယ္ကုမၸဏီမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွာလဲ

စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းတြင္ စာရင္းဝင္ ကုမၸဏီအျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ခံထားရေသာ ကုမၸဏီမ်ားအနက္ မည္သည့္ကုမၸဏီ၏ ရွယ္ယာကို ဝယ္ယူ၊ ေရာင္းခ်၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမည္လဲ ဆိုသည္မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ အေပၚသာ မူတည္သည္။ စြန္႔စားရမႈနည္းသည့္ ရွယ္ယာမ်ိဳးကို ဝယ္ယူမည္ဆိုလၽွင္ ျပန္ရရွိမည့္ အက်ိဳးအျမတ္ နည္းႏိုင္ၿပီး အက်ိဳးအျမတ္မ်ားမ်ား ရယူလိုလွ်င္ ပိုမိုစြန္႔စားရမည္ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဆုံး႐ႈံးႏိုင္ေျခလည္း ပိုမ်ားမည္ျဖစ္သည္။ “စေတာ့ရွယ္ယာအတြက္ အခ်ိန္မေပးႏိုင္တဲ့သူ၊ ဝယ္ထားၿပီး သုံးေလးႏွစ္ေလာက္ လွည့္မၾကည့္ဘဲ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံထားမယ့္သူ အတြက္ေတာ့ ခိုင္မာၿပီး ဂုဏ္သတင္းေကာင္းတဲ့ ကုမၸဏီရဲ႕ ရွယ္ယာမ်ိဳးကို ဝယ္သင့္တယ္” ဟု ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရး ေလ့လာအကဲခတ္သူ ဦးေဇယ်သူက ဆိုသည္။ စြန္႔စားလိုၿပီး ရွယ္ယာေစ်းႏႈန္း အတက္အက်ေပၚ မူတည္ကာ အက်ိဳးအျမတ္ ရယူလိုသူ အေနျဖင့္ ေစ်းကြက္တြင္ လႈပ္ခတ္မႈရွိၿပီး အတက္၊ အက်မ်ားေသာ ကုမၸဏီမ်ိဳးကို ေ႐ြးခ်ယ္ေလ့ ရွိၾကေၾကာင္း ၎က ဆိုသည္။

စြန္႔စားရမႈနည္းလွ်င္ အက်ိဳးအျမတ္နည္းမည္၊ စြန္႔စားရမႈမ်ားလွ်င္ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားမည္ ဆိုသည္ကို သတိမူရန္လိုသည္။ ရွယ္ယာဝယ္မည့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား အေနႏွင့္ ရွယ္ယာေစ်းႏႈန္း အတက္အက်ေပၚတြင္ အက်ိဳးအျမတ္ ရရွိႏိုင္သလို ထိုကုမၸဏီ၏ လုပ္ငန္းေကာင္းမြန္မႈအေပၚ မူတည္ၿပီးလည္း အျမတ္ခြဲေဝမႈကို ခံစားရမည္ျဖစ္သည္။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူသည္ ရွယ္ယာဝယ္ယူမည့္ ကုမၸဏီႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ဘ႑ာေရး၊ ေငြေရးေၾကးေရး အေျခအေနကို အၿမဲမျပတ္ ေလ့လာထားရန္၊ ထိုကုမၸဏီ၏ လက္ရွိလုပ္ငန္းလည္ပတ္မႈ အေျခအေန၊ အနာဂတ္တြင္ လုပ္ေဆာင္မည့္ လုပ္ငန္းစီမံကိန္းမ်ားကို သိရွိႏိုင္ရန္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ရယူထားဖို႔ လိုေပမည္။ “စေတာ့ရွယ္ယာတို႔၊ ေငြေၾကးေစ်းကြက္တို႔ကို စိတ္ဝင္စားတယ္။ ဒီမွာက အခုမွ ေပၚတာလည္း ျဖစ္ေတာ့ ကိုယ္တိုင္လည္း သိပ္ေတာ့မသိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္ရွယ္ယာဝယ္မယ့္ ကုမၸဏီရဲ႕ အေၾကာင္းကိုေတာ့ ေသခ်ာေလး ေလ့လာထားဖို႔၊ သိထားဖို႔ လိုတာေပါ့” ဟု ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကးေစ်းကြက္တြင္ စာရင္းဖြင့္လွစ္ကာ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေနသူ တစ္ဦးက ဆိုသည္။ ရွယ္ယာထုတ္ေရာင္းမည့္ ကုမၸဏီ၏ သက္တမ္း၊ ခိုင္မာမႈႏွင့္ ဂုဏ္သတင္းသည္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူတို႔အတြက္ အဓိက ဂ႐ုစိုက္ၾကည့္႐ႈရမည့္ အခ်က္မ်ားျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီ အမ်ားစုအေပၚ ေဝဖန္ေထာက္ျပမႈ မ်ားစြာရွိၿပီး အထူးသျဖင့္ ပိုင္ရွင္ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္း မကြဲျပားမႈသည္လည္း အဓိက အခ်က္တစ္ခ်က္ ျဖစ္ေၾကာင္း အာရွစိမ္းလန္းမႈ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဘဏ္၏ ရွယ္ယာစီမံခန္႔ခြဲမႈ ဌာနမွ ဦးစိုးသိန္းက ဆိုသည္။

 

ကုမၸဏီတစ္ခု၏ စေတာ့ရွယ္ယာ ေရာင္းဝယ္မႈ စတင္ ခ်ိန္တြင္ ထိုရွယ္ယာ၏ ေစ်းႏႈန္းကို ေငြေခ်း သက္ေသ ခံလက္မွတ္ လုပ္ငန္းက တာဝန္ယူ တြက္ခ်က္ကာ သတ္မွတ္မည္ျဖစ္သည္။ လတ္တေလာ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ကုမၸဏီအခ်ိဳ႕၏ ရွယ္ ယာေစ်းႏႈန္း ျမင့္တက္မႈမွာ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း စတင္ ခ်ိန္တြင္ ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္ေပသည္။ “ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ သူေတြ ဝယ္ယူလို႔ အဆင္ေျပမယ့္ ႏႈန္းထား တစ္ခုခုကို သတ္မွတ္မွာပါ။ အခုျဖစ္ေနတယ္ ဆိုတဲ့ ေစ်းကေတာ့ ရွယ္ယာရွင္ ေထာင္ ဂဏန္း၊ ေသာင္းဂဏန္းရွိတဲ့ အနက္က ဆယ္ဂ ဏန္းေလာက္က ႀကိဳက္ေစ်းေပး ဝယ္လို႔ ျဖစ္ေန တဲ့ ေစ်းႏႈန္းလည္း ျဖစ္ႏိုင္တာပဲေလ” ဟု kKBZ SC မွ အႀကီးတန္း အုပ္ခ်ဳပ္မႈဒါ႐ိုက္တာ ဦးညိဳျမင့္က ဆိုသည္။ ရန္ကုန္ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းတြင္ ရွယ္ယာေရာင္းဝယ္မႈ စတင္မည့္ FMI ကုမၸဏီ၏ ရွယ္ယာတန္ဖိုးကို MSEC က တာဝန္ယူ ထားၿပီး ျမန္မာသီလဝါ SEZ ကုမၸဏီ၏ ရွယ္ယာတန္ဖိုးကို KBZ SC က တာဝန္ယူ သတ္မွတ္မည္ ျဖစ္သည္။

“ကၽြန္ေတာ္တို႔က MTSH (ျမန္မာသီလဝါ SEZ) ရဲ႕ Consultant အျဖစ္ စာခ်ဳပ္ထားတာဆိုေတာ့ သူ႔ရဲ႕ ရွယ္ယာတန္ဖိုးကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က လုပ္ရမွာေပါ့၊ က်န္တဲ့ Securities ကုမၸဏီေတြကေတာ့ MTSH ရဲ႕ ရွယ္ယာေရာင္းဝယ္မႈကိုပဲ လုပ္ရမွာေပါ့။ အဲဒီသေဘာပါ” ဟု ဦးညိဳျမင့္က ဆိုသည္။ FMI ကုမၸဏီ၏ ရွယ္ယာေရာင္းဝယ္မႈကို MSECႏွင့္ KBZ SC တို႔တြင္ စာရင္းဖြင့္လွစ္ရမည္ ျဖစ္ၿပီး MTSH ကုမၸဏီအတြက္ MSEC၊ KBZ SC၊ CB Securities ႏွင့္ AYA Trust ကုမၸဏီ ေလးခု စလုံးတြင္ စာရင္းဖြင့္လွစ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ပထမဦးဆုံး စေတာ့ရွယ္ယာ စဖြင့္မည့္ေန႔တြင္ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ျဖင့္ ထိုကုမၸဏီ၏ ရွယ္ယာကို အစုလိုက္ ဝယ္ယူမႈမ်ိဳးေၾကာင့္ ေစ်းႏႈန္းျမင့္တက္ႏိုင္သလို တစ္ခ်ိန္တည္းတြင္ အစုလိုက္ ေရာင္းခ် မႈေၾကာင့္ လည္း ေစ်းႏႈန္းထိုးက်မႈမ်ိဳး ႀကဳံေတြ႔ရမည္ကို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား သတိထားရန္လိုေၾကာင္း ဦးေဇယ်သူက ဆိုသည္။ အရင္းေ႐ႊ႕လိုသူ လူတန္းစားတို႔အၾကား ေနာက္ထပ္ေရပန္းစားလာမည့္ စကားလုံးမွာ စေတာ့အေရာင္းအဝယ္ ျဖစ္လာေတာ့မည္။ သို႔ေသာ္ သူမ်ားေယာင္တိုင္း လိုက္မေယာင္ဖို႔၊ ကိုယ္တိုင္သုံးသပ္ ဆုံးျဖတ္ႏိုင္ဖို႔လိုေၾကာင္း ေလ့လာသူအခ်ိဳ႕က သတိေပးၾကသည္။

 

Writer : စစ္ၿငိမ္းသူ

Source : The Voice